31 sierpnia 1939 ogłoszono mobilizację, a do wszystkich jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych rozesłano telefonogramy o rozpoczęciu działań na wypadek wojny. Część pracowników Lasów Państwowych została zmobilizowana i wcielona do wojska (leśnicy otrzymywali karty mobilizacyjne), walcząc z najeźdźcą już od pierwszego dnia wojny. Pozostali pracownicy LP zostali obowiązkiem służbowym zmobilizowani do uczestnictwa w akcjach ewakuacyjnych oraz zabezpieczeniu majątku państwowego (przyp. nr 1).

W pierwszych dniach września 1939 roku wojska hitlerowskie zajęły tereny Borów Tucholskich. Agresor przywiązywał wielką wagę do lasów jako źródła zaopatrzenia w surowiec drzewny. Tutejsze lasy dla III Rzeszy stały się intensywnie eksploatowanym zapleczem tego cennego surowca. Zaczęto prowdzić intensywną i  rabunkową gospodarkę leśną- według niektórych źródeł cięto nawet 200% możliwego rozmiaru.

W lubichowskich lasach wiele drzew po dziś dzień w zasklepionych ranach ma pociski i odłamki. Tereny leśne były także miejscem walki rozwiniętych na tych terenach grup partyzanckich. Nie można nie wspomnić o słynnym na tym terenie zgrupowaniu AK „Gryf Pomorski". Stanowił on postrach wśród miejscowych jednostek niemieckich.

Opór nie słabł pomimo upływających lat wojny- jego kumulacyjny moment miał miejsce podczas bitwy pod Błędnem w dniu 27 października 1944 roku. Była to największa bitwa partyzancka na terenie Borów Tucholskich. O tych wydarzeniach można przeczytać w obszernym artykule Jacka Barszcza na portalu Kociewie24.ue.

W ruchu oporu aktywnie uczestniczyli bohaterscy lubichowscy leśnicy. Cześć ich pamięci. Wśród nich byli między innymi:

Leśniczy Józef Guz z leśnictwa Brzózki - aktywnie działał w podziemiu "Jaszczurka". Swoją siedzibę oporu mieli w miejscowości Kasparus. Leśniczy był jednak obserwowany przez okupanta i padł ofiarą podstępu. Pewnej nocy do leśniczówki zapukali hitlerowcy przebrani za księży, prosząc o udzielenie noclegu. Swoją dobroć i chęć pomocy innym przepłacił życiem. Został wywieziony do obozu Stutthof i rozstrzelany w 1942 roku.

Leśniczy Jan Donarski z leśnictwa Czubek.
Leśniczówka znajdowała się przy brzegu rzeki Wdy, w okolicy wsi Huta Kalna. Jan Donarski wraz z całą rodziną był mocno związany z ruchem oporu i okoliczną partyzantką. Dostarczał żywność i lekarstwa. Leśniczówka stała się punktem kontaktowym dla „ludzi z lasu".
W 1944 roku, 10 października zadenuncjonowani najprawdopodobniej przez cywilną rodzinę niemiecką, zostali pojmani i torturowani przez gestapo. Nie udowodniono im winy i wypuszczono do lasu. Oddział wojskowy dogonił i rozstrzelał na oczach córki matkę Helenę i ojca Jana. Piętnastoletnią dziewczynę katowano jeszcze całą noc i rozstrzelano ją w lesie około 4 km dalej.

27.10.1944 r.
„ Cisza …- wspomina Feliks Warczak – wtem widzimy skradających się hitlerowców. Rzucam oddziałowi: „Granaty!” Zagrały jednocześnie nasze automaty. Skokami posuwamy się naprzód. Widać, że nasze chłopy trafiają celnie. Podobnie spisują się partyzanci radzieccy. Niemcy wycofują się w kierunku niewielkiej dolinki, pokrytej gęsto krzakami. Rzucamy w nich 8 granatów. Słychać huk i jęki. Szybko wycofujemy się w głąb lasu…” (przyp. nr 2)

W leśnictwie Długie znajdował się punkt kontaktowy ZWZ AK, a jego leśniczy Józef Ciesielski, działacz podziemia, został zamordowany 27 grudnia 1942 roku w obozie koncentracyjnym Stutthof. Dla upamiętnienia tych wydarzeń w 1992 roku Nadleśnictwo ufundowało tablicę pamiątkową i umieściło ją na ścianie leśniczówki Długie.

Rozległość terenów leśnych, liczna sieć dróg umożliwiających szybki transport, powodowały nasilenie działań wojennych zimą 1945 roku. Dużą zaporą była rzeka Wda, dlatego też wsie i zabudowania położone w jej okolicy znacznie ucierpiały. W lasach wiele drzew po dziś dzień w zasklepionych ranach ma pociski i odłamki. Dnia 5 marca 1945 roku Lubichowo zostało wyzwolone.

Współcześni leśnicy w służbie obronności kraju

Obecnie na mocy przepisów ustawy o lasach Straż Leśna może współpracować z Wojskami Obrony Terytorialnej w zakresie niezbędnym do realizacji ich zadań. (art. 48b ustawy o lasach)Lasy służą także dla celów niezwiązanych z gospodarką leśną. Jednym z takich celów jest niewątpliwie obronność i bezpieczeństwo Państwa. Pracownicy Służby Leśnej są zobowiązani do przystąpienia do działania w przypadku wprowadzenia wyższych stanów gotowości obronnej państwa. Prowadzimy tzw. stałe dyżury. Do naszych zadań należy m.in.:

• uruchamianie procedur związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa, zadań określonych w planie operacyjnym funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;
• przyjmowanie i przekazywanie kierownikom jednostek organizacyjnych informacji o wydarzeniach, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo państwa oraz funkcjonowanie jednostek organizacyjnych;
• uruchamianie zadań operacyjnych określonych w planach operacyjnych funkcjonowania jednostek organizacyjnych w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny i innych zadań związanych z bieżącą działalnością PGL LP;
• współdziałanie z organami, instytucjami i służbami odpowiedzialnymi za informowanie o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego;
• ostrzeganie i alarmowanie o zagrożeniach bezpieczeństwa powszechnego;

Gotowość obronna ma swoje długie tradycje- już w 1933 roku naczelny dyrektor Lasów Państwowych Adam Loret (zachęcamy do obejrzenia filmu dokumentalnego o Dyrektorze Adamie Lerecie- film udostępniony poniżej) i minister spraw wojskowych gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki zawarli umowę o zorganizowaniu szkolenia wojskowego leśników w ramach powołanej paramilitarnej organizacji wojskowej PWL. Obecnie na mocy przepisów ustawy o lasach Straż Leśna może współpracować z Wojskami Obrony Terytorialnej w zakresie niezbędnym do realizacji ich zadań. Więcej przeczytasz na głównej stronie Lasów Państwowych "WOT wyszkoli leśników na wypadek wojny".

Pamięć jest skarbnicą i strażnikiem wszystkich rzeczy
Cyceron

Źródła:

1. "Z dziejów Lasów Państwowych i leśnictwa polskiego 1924-2004- Tom II" CILP Warszawa 2006, str. 150-152
2. Cytat zapożyczony z teksu p. Eugeniusza Cherek. Autor artykułu w 1994 roku osobiście spotkał się Feliksem Warczakiem – dowódcą bitwy pod Błędnem https://kociewie24.eu/bitwa-partyznacka-pod-blednem/
3. Plakat nt mobilizacji z dnia 31.08.1939 pobrano ze strony https://hit.policja.gov.pl/hit/aktualnosci/207586,30-sierpnia-1939-r-ogloszono-powszechna-mobilizacje.html
4. Narodowe Archiwum Cyfrowe